‘Shanghai!’ is de spontane reactie van een docent op Wijnhaven 107, als hij hoort dat er een interview met Saskia Best verschijnt. Internationalisering is haar ‘kindje’ en ze staat bekend om haar uitwisselingsprogramma’s en internationale minor. Maar internationalisering is meer dan studenten twee weken naar Shanghai sturen, maakt Saskia duidelijk: ‘Het begint met een mindset.’
‘Ik blijk al 12,5 jaar bij de hogeschool te werken, ik had geen idee.’ Ze gaat zitten aan het tafeltje in de gemoedelijke kantine van locatie Wijnhaven 107. Saskia Best is docent bij de opleiding Communication & Multimedia Design (CMD). Ze begon met een gastcollege bij de Willem de Kooning Academie en ging daarna lesgeven in conceptontwikkeling. In haar colleges keek ze vaak over de grens, vanuit haar eigen fascinatie voor de wisselwerking tussen culturen.
‘Voordat ik docent werd was ik lobbyist in Brussel voor KPN, toen nog PTT Telecom. Ik leerde over de hele wereld werken met mensen die verschillende talen spreken, met uiteenlopende culturele achtergronden en daardoor vaak heel anders in elkaar zitten.’
Buren
‘Toen ik bij CMD met internationalisering begon mocht ik er twintig uur aan besteden. Op jaarbasis.’ Ze lacht erom. ‘Dat is natuurlijk onwerkbaar. Maar er is gelukkig steeds meer ruimte voor gekomen in mijn rooster. Ík kan het wel belangrijk vinden, maar een onderwijsmanager moet ook het belang ervan inzien. Het helpt om samenwerkingen aan te gaan zodat je niet alles zelf hoeft te doen. Wie wil internationaliseren, zorgt ook dat de vraag vanuit studenten zelf komt. Dan gaat het balletje vanzelf rollen.’
‘De internationale minor trekt sinds een paar jaar buitenlandse studenten aan. Het uitgangspunt is het ontwerpen van een innovatie die voor 1 miljard mensen van betekenis kan zijn. Bijvoorbeeld 1 miljard mensen die om het milieu geven, die voor vrijheid van meningsuiting staan of die meer privacy willen en tegelijkertijd connected willen zijn. Een universeel mensenrecht is het startpunt voor de innovaties van studenten.’
Dat leert je wel over de grens kijken. En Saskia bewijst dat je daarvoor niet altijd ver hoeft te reizen. ‘Neem België. We doen nu een Erasmusproject samen met Vlaamse studenten en docenten. Direct merk je dat die studenten op een andere manier samenwerken, docenten communiceren anders naar studenten toe, beoordelingen vinden op een andere manier plaats en het onderwijssysteem is veel hiërarchischer. Tijdens zo’n project leren onze studenten en docenten zich bewust te zijn van die verschillen, het gaat om het creëren van een interculturele mindset. Die heb je nodig, ook al zijn het onze buren.’
Niet voor iedereen weggelegd
‘Een half jaar naar het buitenland gaan is niet voor iedereen weggelegd. Maar andere culturen komen vanzelf naar jou toe, al blijf je zitten waar je zit. Zeker in een grote stad met zoveel verschillende culturen als Rotterdam. Internationalisering is dus niet iets wat zich alleen over de grens afspeelt. Een open houding naar mensen met een andere culturele achtergrond is noodzakelijk om je hier staande te houden. Zo leer je meer over jezelf en hoe jij je tot de wereld verhoudt. Op de hogeschool moet internationalisering staan voor het bewustzijn van diversiteit en ervoor zorgen dat niemand wordt uitgesloten.’
Saskia verwoordt hiermee precies de in 2016 opgestelde boodschap die Hogeschool Rotterdam wil uitdragen over internationalisering: in praktijk betekent het dat opleidingen zelf bedenken hoe zij die mindset in hun curriculum verwerken, afhankelijk van wat het werkveld vraagt. En dat dit ook door de ondersteunende diensten wordt gedragen.
Ook internationaliseren?
Maar hoe pak je dat nu in praktijk aan? ‘Je hebt een aanjager nodig, zeker, maar het kan niet van één persoon uitgaan. Ga met de curriculumcommissie en collega’s om tafel zitten: kunnen we buitenlandse partnerscholen bij een project betrekken? Of een internationale opdrachtgever aan een module koppelen? Ik werk ook samen met de Centres of Expertise van de hogeschool. EMI op Zuid (Expertisecentrum voor Maatschappelijke Innovatie) verzorgt bijvoorbeeld straatcolleges. Studenten raken daar in gesprek met buurtbewoners en doen ideeën op voor hun internationale innovaties, want Rotterdam is qua diversiteit tenslotte de wereld in miniatuurvorm. Daarnaast heb ik ook studenten die bij het Centre of Expertise afstuderen op interculturele vraagstukken.’
‘Internationaliseren betekent ook nadenken over de interculturele competenties van nieuwe medewerkers. Verwerk het in professionalisering door bijvoorbeeld het volgen van taalcursussen. En ik zou zeker gebruik maken van de kennis en ervaring van andere opleidingen. Waarom niet elementen uit elkaars modules gebruiken? Maar begin wel altijd met de vraag: wat vraagt onze beroepspraktijk? Waar gaat het de komende jaren naar toe? Het moet passen bij jouw specifieke werkveld. Je internationaliseert niet om het internationaliseren.’
Saskia Best is lid van de werkgroep Internationalisering, die het College van Bestuur van Hogeschool Rotterdam op dit punt adviseert over de strategische agenda. Lees het eindadvies van Saskia’s werkgroep voor Onze Agenda op Hint (intranet). Hier vind je ook meer over het internationaliseringbeleid van Hogeschool Rotterdam.
