WERKplaats Taal trapte het nieuwe studiejaar af met een netwerkbijeenkomst. Voor het eerst zijn hier niet alleen experimentuitvoerders voor uitgenodigd, maar iedereen die ‘iets heeft met taal’: geïnteresseerden of oud-deelnemers aan WERKplaats Taal. Vanuit verschillende locaties schakelen op 14 september docenten in: vanuit huis of vanuit een hogeschoolwerkplek. Een nieuw hybridewerkprobleem dient zich aan: heeft deze computer wel een camera…?
Experimenten in WERKplaats Taal
De bijeenkomst start met korte presentaties van de nieuwe experimenten en de projecten die nog lopen. Jeroen Rozendaal introduceert twee projecten van IvL. Bij de lerarenopleidingen Talen studeren studenten sinds kort af met een kort artikel over hun onderzoek. Dat is lastig, geheel volgens het gezegde: ‘Als ik meer tijd had gehad, had ik een kortere brief geschreven.’ Docenten onderzoeken hoe ze dit proces beter kunnen ondersteunen en werken aan handig gereedschap voor studenten: de Schrijfmaat. Daarnaast is net een experiment gestart om te onderzoeken wat de effecten zijn van een training Taalgericht lesgeven voor lerarenopleiders. Bijzonder aan beide experimenten is dat ze tevens bedoeld zijn om de lerarenopleiders meer ervaring op te laten doen met onderzoek, zodat ze hun studenten weer beter kunnen begeleiden.
Vorig jaar konden de buitenlandse stages bij RBS om welbekende redenen niet doorgaan. Normaal is dat een periode waarin de studenten veel leren over communiceren in een andere taal (Frans, Duits, Spaans). Magali Théfaine en haar collega’s digitaliseren deze ervaring door in een online leeromgeving het authentieke taal- en cultuurbad over te brengen. De omgeving is bijna klaar, daarna wordt deze in de praktijk gebracht.
Mirjam Holleman, een oud-deelnemer aan WERKplaats Taal, vertelt wat er sinds haar deelname allemaal is veranderd bij Bedrijfskunde. Twee jaar geleden werd er niets gedaan aan Nederlands en Engels. Toen werden er weer taalmodules aangeboden, maar studenten misten het gevoel van urgentie. Op dit moment loopt er een experiment waarin de modulehouders van de eerste cursussen een training TaalOntwikkelend Lesgeven hebben gevolgd en de inzichten implementeren in het onderwijs. Concreet betekent dat bijvoorbeeld dat studenten onlangs in hun eerste les bewust aandacht besteedden aan hun (vak)woordenschat. Daarnaast start er nu een nieuw project waarin taal- en vakdocenten samen lesgeven (co-teaching). De taaldocent brengt daarmee de relevante taalvaardigheden direct de lessen in. De eerste les gaf Mirjam samen met haar collega Sander Schenk: gezamenlijk hebben zij met de klas een rechterlijke uitspraak bestudeerd. Dat is zware leeskost, maar het werd behapbaar door de aangereikte leesstrategieën, zoals eerst de structuur bekijken. De meerwaarde op het eerste gezicht: studenten zitten helemaal ‘in de inhoud’ en krijgen er taaltips bij – in plaats van een ‘stomme les Nederlands’.
Bij de Pabo zetten Marlon Ruwette en collega’s het leesoffensief in. Zij ontwikkelen modules jeugdliteratuur en zetten leesclubs op zodat toekomstige leerkrachten beter bekend zijn met het aanbod aan kinderboeken en enthousiaste leesambassadeurs worden. Daarbij trekken zij lessen uit het online onderwijs: de leesmodules zijn tijd- en plaatsonafhankelijk te volgen, zodat studenten uit alle verschillende opleidingsvormen ze kunnen volgen, evenals startende leerkrachten.
Tot slot vertelt Diana van Roon van Informatica dat zij gaat experimenteren met de Digitale Schrijfhulp bij jaar 3 en 4. Ze gebruikt hiervoor een leuke manier om verschillende vormen van implementatie te vergelijken: een groep start vanaf het begin met het gebruik van de schrijfhulp, een andere groep pas aan het einde als laatste controle voor het inleveren.
Onderzoek studerend lezen
Na deze presentaties is lector Amos van Gelderen aan het woord over het project ‘Studerend lezen in het hbo’, dat hij samen met Mariska Okkinga uitvoert. Leeswerk wordt vaak als huiswerk opgegeven, maar studenten zijn er niet voor gemotiveerd. Als onderdeel van het onderzoek is een leeromgeving ontwikkeld met als belangrijk doel dat het lezen minder vrijblijvend wordt door er discussieopdrachten aan te koppelen. In het onderzoek is intensief samengewerkt met docenten om de opdrachten aan te laten sluiten bij bestaande cursussen. Studenten gaven aan dat ze door leesvragen en een gestructureerde discussie, bewuster en actiever omgaan met wat ze lezen. Vervolgonderzoek is aangevraagd; houd dit in de gaten, want dan kun je misschien wel meedoen met een van jouw vakken.
Overal is taal
Taal leeft niet alleen binnen de hogeschool, maar ook om ons heen. Voor Rotterdam is 2021 het Jaar van de Taal. Dit jaar staat in het teken van de strijd tegen laaggeletterdheid. Daarnaast start in Rotterdam een leesoffensief: in Heel Rotterdam Leest verenigen onderwijsinstellingen, de bibliotheek en andere leesorganisaties zich om iedereen aan het lezen te krijgen. Op 30 september 2021 wordt het manifest ondertekend.
Ken je ook de taalloketten binnen de hogeschool al? Studenten kunnen terecht bij het Taalcentrum of de online Taalassistent voor taalhulp. Docenten die ‘iets’ willen met taal kunnen zich natuurlijk melden bij WERKplaats Taal, maar ook ondersteuning vragen bij Taal & Toelating om het onderwijs te verbeteren op taalvlak. Daarnaast biedt HR Academie trainingen TaalOntwikkelend Lesgeven, Nederlands van nu en Cambridge English. Heb jij ook iets met taal? Word dan lid van het Netwerk Taalexpertise. Het doel van het netwerk is om elkaar te vinden op inhoud. Raadpleeg het Expertboek en vul ’t zelf in!
Ook enthousiast geworden om een experiment te starten om jouw onderwijs taalontwikkelender te maken? Meld je dan nu bij werkplaatstaal@hr.nl om van gedachten te wisselen over je idee. Of bekijk eerst meer informatie over de werkplaats.
